Вішэград
Горад
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ві́шэград (венг.: Visegrád) — горад у цэнтральнай частцы Венгрыі, у медзье Пешт. Насельніцтва — 1783[1] чалавекі (2014).
Этымалогія[правіць | правіць зыходнік]
Назва Вішэград мае славянскае паходжанне, азначае высокі град, або «верхні замак». У сучасным славацкім і чэшскім правапісе Vyšehrad.
З такой жа назвай існуюць: горад Вішаград у Босніі і Герцагавіне; горад ва Украіне побач з Кіевам з назвай Вышгарад; гарадок у Польшчы з назвай Вышогруд і замак Вышаград у Празе.
Замак Вішэград называецца па-венгерску Fellegvár, што літаральна азначае «хмарныя вежы»[2]. Па-нямецку горад называецца Plintenburg.
Гісторія[правіць | правіць зыходнік]
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Visegrad_1480_korul.jpg/220px-Visegrad_1480_korul.jpg)
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Mark%C3%B3%2C_K%C3%A1roly_-_Visegr%C3%A1d_-_Google_Art_Project.jpg/220px-Mark%C3%B3%2C_K%C3%A1roly_-_Visegr%C3%A1d_-_Google_Art_Project.jpg)
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Vizzegrad-1595-by_Hoefnagel.jpg/220px-Vizzegrad-1595-by_Hoefnagel.jpg)
Вішэград упершыню згадваецца ў 1009 годзе як камітацкі горад, у якім знаходзіўся архібіскуп. Пасля спусташальнага мангольскага ўварвання ў Еўропу ў 1242 годзе, горад быў адноўлены ў трохі іншым месцы на поўдні. У XIII стагоддзі ў Вішэградзе была пабудавана Вішэградская крэпасць. Кароль Карл I Роберт зрабіў Вішэград сваёй каралеўскай рэзідэнцыяй, з 1325 года ён стаў сталіцай Венгрыі.
У 1335 годзе Карл правёў у Вішэградзе двухмесячны з'езд з чэшскім каралём, Янам Люксембургам, і польскім каралём, Казімірам III. Гэта падзея мела вырашальнае значэнне ва ўсталяванні міру паміж трыма каралеўствамі і стварэнні саюзу паміж Польшчай і Венгрыяй супраць Габсбургаў у Аўстрыі. Другі з'езд адбыўся ў 1338 годзе.
Сігізмунд, імператар Святой Рымскай імперыі і кароль Венгрыі і Харватыі, перанёс каралеўскую рэзідэнцыю ў Буду паміж 1405 і 1408 гадамі. Венгерскі кароль Мацвей Корвін, выкарыстоўваў Вішэград як загарадную рэзідэнцыю.
Вішэград страціў значэнне пасля падзелу Венгерскага каралеўства, якое адбылося пасля бітвы пры Мохачы ў 1526 годзе.
У XVIII стагоддзі Вішэградская крэпасць і палац былі разбураны войскамі Габсбургаў падчас вайны за Венгрыю. Да нашага часу цалкам захавалася толькі адна вежа крэпасці — Вежа Саламона. Паводле легенды, менавіта ў гэтай вежы ў свой час сядзеў Улад Цэпеш.
У 1991 годзе вядучыя палітычныя дзеячы Венгрыі, Чэхаславакіі і Польшчы сустрэліся тут, каб сфармаваць перыядычныя форумы, Вішэградскую групу з наўмысным намёкам на сустрэчы, што праходзілі тут шмат стагоддзяў таму.
У 2000 годзе Вішэграду былі вернуты гарадскія прывілеі.
Славутасці[правіць | правіць зыходнік]
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Visegr%C3%A1d_Mountain_Fastness_01.jpg/220px-Visegr%C3%A1d_Mountain_Fastness_01.jpg)
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Kir%C3%A1lyi_palota_maradv%C3%A1nyai_%287594._sz%C3%A1m%C3%BA_m%C5%B1eml%C3%A9k%29_6.jpg/220px-Kir%C3%A1lyi_palota_maradv%C3%A1nyai_%287594._sz%C3%A1m%C3%BA_m%C5%B1eml%C3%A9k%29_6.jpg)
- Верхні замак
- Ніжні замак з вежай Саламона
- Руіны каралеўскага палаца
Зноскі
- ↑ Штогадовае выданне «Адміністрацыйная Венгрыя», Цэнтральнае Статыстычнае Бюро, 2014.
- ↑ Antal Papp: Magyarország (Hungary), Panoráma, Budapest, 1982, ISBN 963 243 241 X, p. 860, pp. 229—236
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вішэград
- Карта горада Архівавана 10 студзеня 2020. (венг.)